Örgüt, devleti aciz göstermek istedi. Savcı ve Berkin Elvan bir semboldü, izleyici toplamak için tiyatro oynandı. Eylemciler, devlet aklıyla yarıştığını göstermek ve aferin almak istedi. Zamanlama, seçim öncesini işaret etti. En önemlisi, yeni tip terör saldırılarının yolda olduğu mesajı verildi.

Sosyal medya sayfalarında, ofisinde başına silah dayanmış bir savcı ve örgüt flamalarıyla poz veren teröristlerin fotoğrafları... O fotoğrafları alıp gazete ve televizyonlarda, internet siteleri ve kişisel bloglarında kullanan kişi ve kurumlar... Adliye önünde, az sonra işlenecek cinayetin eylemcilerine destek gösterisi yapan gruplar... Demokrasi deyince en önde giden ama Batılı hiçbir demokrasinin medyasında veya hukuk sisteminde görülemeyecek, cinayete yardım ve yataklık anlamına gelen açıklamalar... Savcı Mehmet Selim Kiraz cinayeti, Türkiyeye sosyal medyada işlenen yeni bir terör eylemi tipini öğretti ve alınması gereken etik ve yasal önlemleri işaret etti. Çatışma ve terör uzmanı Dr. Ali Nihat Öztürk ve hukukçu Prof. Dr. Vahit Bıçak, terör örgütü DHKPCnin neden savcı Kirazı seçtiğini, saldırının taşıdığı mesajlar ile Türk hukuk ve güvenlik sisteminde alınması gerekli önlemleri anlattı.

Batıda o fotoğraf yayınlanamaz

Prof. Dr. Vahit Bıçak, terör eylemi sırasında örgüt fotoğrafları kullanmasıyla basının, bu durumu önleyememesiyle hukuk ve güvenlik sisteminin sınıfta kaldığını söylüyor.

- Bir hukukçu olarak, Savcı Kiraz cinayetinin medyaya yansıyışını nasıl değerlendiriyorsunuz? Benzer saldırı Batılı bir ülkede yaşansaydı, süreç nasıl işlerdi?

Doktoram sırasında beş yıl İngilterede kaldım, ABDde hocalık yaptım. Orada böyle bir şey yaşanması mümkün değil. Bu görüntülerin açık seçik yayımlanabilmesi mümkün değil. Tamam ifade özgürlüğü çok önemli ama ifade özgürlüğü hiçbir zaman terörü destekleyici, yardım ve yataklık yapmayı, şiddet çağrısını kapsamaz.

İfade özgürlüğü olmazsa olmazdır ama sınırsız değildir. (Örgüt üyelerinin savcıyla birlikte çektiği ve sosyal medyada yayımladığı) böyle bir fotoğraf karesi, Batıda ne gazetelerde ne de sosyal medyada yayımlanabilirdi. Bu fotoğrafın yayımlanmasına zaten basın yayın kuruluşlarının yayın politikaları müsaade etmez. İkincisi, bu tür yayın yapanları Batıdaki kamuoyu affetmez. Üçüncüsü, bu fotoğrafları yayımlayanlara Batılı hukuk sistemi ciddi yaptırımlar uygular.

PAZARA GİDER GİBİ GİDİLMEZ

- Türkiyede bir savcının şehit edilmesi süreci, sosyal medya üzerinden gazete, televizyon ve internet siteleri üzerinden fotoğraflarla neredeyse dakika dakika verildi. Belli ki basınımızda ve halkımızda bu duyarlılık yok, hukuk sistemimiz bu tip durumlar için ne diyor?

Terörün bir amacı var. Toplumda dehşet duygusu oluşturmak! Bu fotoğrafları yayınlayanlar, teröristin amacına ulaşmasına yardımcı oluyor. Toplumda korku duygusunun yayılmasına katkı sağlamış oluyor. Dolayısıyla bu tür faaliyete iştirak oluyor. Hukukta, bir suçta üç sorumluluk vardır: Suçu işleyen yani tetiği çeken, azmettiren yani kişinin tetiği çekme kararını pekiştiren ve yardım eden. Bu suç öncesi ve sonrasında da olur. Bu suçu işledikten sonra terör örgütünün amacı, korku ve dehşet havası oluşturmaktır. Buna yardımcı olunmasını hukuk sistemi suç sayar, iştirak olarak görülürse asıl suçlunun alacağı cezanın aynısı azmettiren de yardım eden de alır.

- Benzer olayların yaşanmaması için, hangi tedbirler alınabilir?

Bunların önlenmesi için siber suçlarla mücadele birimleri çok aktif çalışmalı. O anda önleyici tedbir almalı. Bu örgüt mensuplarının mesajlarının yayımlandığı adreslere, sosyal medya kuruluşları hoş görüyle yaklaşamaz. Burada adliyelerin güvenliği konusu var. Batıda, vatandaşın pazara gider gibi adliye binasına girmezine izin verilmez. İngilterede her avukat bile adliyeye giremez. Büro ve duruşma avukatları vardır ve sadece duruşma avukatları adliyeye girebilir. Bizde stajyer bile giriyor. Avukatlar, akredite oldukları davalara girebilirler.

Doç. Dr. Nihat Ali Özcan

Taraftar toplamak  kafa karıştırmak...

Terör uzmanı ve TOBB üniversitesi öğretim üyesi Doç. Dr. Nihat Ali Özcan, DHKPCnin savcı Mehmet Selim Kirazı hedef seçmesinin arkasındaki olası hedefleri, yedi soruya verdiği yedi mesajla açıklıyor.

- DHKC neden İstanbul Adliyesi ve bir savcıyı hedef seçti? Sizce bu mesajı nasıl okumalıyız?

Savcıyı rehin alıp, sembollerle birlikte fotoğraf çektirip sosyal medyadan yayımlayarak devletin aciz ve insanları koruyamaz olduğunu göstermeyi hedefliyor. Ayrıca, devlete hizmet eden diğer insanlara göz dağı veriyor.

- O adliyede çok sayıda savcı varken, neden Mehmet Selim Kiraz hedef oldu?

O kadar savcı içinde bu savcının seçilmesi bir mesaj. Bu işi yapanlar, bunu bir tiyatro gibi düşünür. Bu terör saldırısı, sembolik bir eylemdir. Bir kurban üzerinden kitleler etkilenmeye çalışılıyor. Terör örgütleri, eylemlerine dikkat çekecek araç ve konu bulması lazım. (Savcının soruşturduğu) Berkin Elvan bir semboldü. Onu refere ederek eylem yapmalarının amacı, etraflarında Berkinin sempatizanı kitleleri taraftar olarak toplamak ya da diğerlerinin kafasında soru işareti oluşturmak.

- Türkiyede avukatların taşıdığı hukukçu statüsü, örneğin güvenlik görevlilerince üzerlerinin aranamaması zaten yıllardır bir tartışma konusuydu. Polis yerine özel güvenlik kullanılması da tartışmalıydı. Eylemcilerin özel güvenlikten geçmesi, sahte avukat kimliği ve cübbesi kullanması verilmek istenen mesajın bir parçası olabilir mi yoksa amaç avukat statüsünü kullanmak mı?

Avukat kimliği ve cübbesinin kullanımı, güvenlik meselesiyle ilgili. Belli ki daha önce uzun süre keşifte bulunmuşlar bu saldırıdan önce. Adliyeye nasıl gireceklerini ölçüp biçmiş ve bugün için en zayıf nokta olarak görmüşler. Bir başka gün savcı, hakim olarak da girebilirler. Onlar için önemli olan, kurulan güvenlik sisteminin en zayıf noktasını bulmak. Adliyede özel güvenlik değil de polis olmuş olsaydı ne olurdu? Polis daha güvenli sistem kurardı ama yine yüzde yüz güvenlik sağlanamazdı, örgüt mensupları bu defa avukat kimliği değil başka bir yöntem bulmaya çalışacaktı. Adliyeye giremezse, savcıyı bu defa dışarıda hedef yapacaktı. Bu bir akıl yarışı. Mesaj, bu defa örgüt aklının galip geldiği gösteriliyor.

ÖLECEKLERİNİ BİLİYORLARDI

- Böyle bir saldırı, 20li yaşlarında iki örgüt mensubunun planı olamaz gibi duruyor. Arka planda, bu örgütü destekleyen istihbarat servisleri olabilir mi?

İnanmış, kafaya koymuş örgüt mensupları bunu yapabilir. Saldırıyı yapanlardan birisi, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğrencisi. Yani üniversite sınavına giren iki milyon öğrenci arasından bu fakülteyi kazandığına göre zeki olması gerekir. O yaştaki insanların psikolojileri çok farklı. Ortada örgüte bir adanmışlık, grubun diğer üyelerine karşı sorumluluğunu yerine getirme psikolojisi, mesajı var.

- İki örgüt üyesi, savcıyı rehin alma süreci sırasında, dışarısıyla irtibat kurup taleplerde bulundukları andan itibaren telefonlarının takibe alınacağını bildiği halde neden Yunanistanı ve Bulgaristanı arıyor? Saldırının bir amacıda, konuyu uluslararası boyuta taşımak, devletler arasında bir kriz çıkarmak isteği de olabilir mi?

Kayıtlar incelenirse iki örgüt mensubunun kullandığı kelimelerden, jargon ve konuşma ruhundan bu anlaşılabilir. Bu iş aynı zamanda bir intihar eylemi çünkü rehin alma eylemi yaparken geri dönüşü olmayan bir yola girdiklerini biliyor gibi duruyorlar. Ve örgüt liderlerinden ‘Aferin almak istemiş olabilirler. Bizim için mantıksız gibi gelebilir ama böyle düşünmüş, bu mesajı vermiş olmaları muhtemel. Devletler, kamuoyunda tartışabilir ama kapalı kapılar arkasında böyle olacağını sanmıyorum. Olay, Yunanistanı direkt itham altında bırakmıyor. Türkiyeden de Suriyeye teröristler geçiyor ama Türkiye bundan kendisinin sorumlu tutulamayacağını söylüyor. Türkiye ülkesine milyonlarca turist geldiğini ve bu geçişleri engelleyemediğini söylüyor. Yunanistanda benzer açıklama yapabilir. Bulgar hükümetinin bu örgütü tehdit olarak görüp görmediği veya kendi güvenlik bürokratlarının iyi çalışıp çalışmadığı belli değil. Ayrıca, iki örgüt mensubunun konuştuğu örgüt yöneticisi de o an kısa süreliğine orada bulunmuş da olabilir.

SALDIRININ ZAMANLAMASI ÖNEMLİ

- Saldırının belki de en çarpıcı tarafı, daha önce hiç yaşamadığımız, adeta ‘Online Sosyal Medya Cinayeti olmasıydı. İki örgüt üyesi, sosyal medyadan an be an cinayet sürecini aktardı. Rehine krizi birkaç saat sürdü ama sosyal medyada günlerdir insanları tartıştırıyor. Bu, DHKPC veya diğer örgütler için yeni bir eylem türünün habercisi mi?

Burada yeni bir boyut var. Günümüz dünyasında sınırlama olmaksızın her insanın sosyal medyada kendi medyasını oluşturup etkin bir şekilde yönetebiliyor. Sosyal medyanın, dünyadaki değişik terör örgütlerince nasıl kullandığını biliyoruz. Dünya ve bu işlerle uğraşanlar, bu konuda tedbir geliştirme konusunda henüz işin başında. Buradan çıkarılacak mesaj, bu tip eylemleri daha şok edici boyutlarda izlemeye devam edebileceğimiz. İleride sosyal medyada bu tip saldırıları, cinayet videoları da görebiliriz. Çünkü teröristler, eylem türlerini birbirlerinden öğreniyor. Bunlar birilerinden öğrendi, başkaları da onlardan izleyecek.

- Rahmetli Mahir Kaynak, “Bir eylemin arkasında gerçekte kimin olduğunu anlamak istiyorsan, sonuçlarının ne olduğuna bak” derdi. Sizce bu eylemin arkasında kim vardı? Seçimler öncesi olması, bir mesaj mıdır?

Bir tanesi çıktısı olmaz bu işin. Ana fikri, ana faydalanıcıları vardır. Dolayısıyla herkes bulunduğu konumdan ve meşrebinden mesaj alıyor. Bu tip eylemleri yapanlar için, zamanlama her zaman önemlidir. Ekonomik ve sosyal olayların yoğunlaştığı dönemler seçilir.