Yazı: Enver Kaptanoğlu
Şanlıurfanın Akçakale ilçesi.. Sınır ilçesi olması nedeniyle Suriyedeki savaşın yansımalarından en çok etkilenen şehirlerden biri. Son olarak YPG ve ÖSOnun başlattığı saldırı ile IŞİDin kontrolünde olan Tel Abyad el değiştirti. Koalisyon uçaklarının bombardırmanı ve çatışmalar nedeniyle 1 haftalk sürede Türkiye yine sınırında Suriyelilerin göç akınıyla karşı karşıya kaldı. 20 binden fazla Suriyeli, Türkiyeye sığındı, canlarını kurtardı.
Sınırdan geçişler sırasında o çarpıcı fotoğraf karelerini hepimiz hatırlıyoruz. Onlar canlarını kurtardılar ama belki de daha zor bir hayata adım attılar.
Koalisyon uçaklarının bombardımanından kaçtığını söylüyor çoğu sorduğumuzda... Ama YPGnin kenti neredeyse çatışmadan ele geçirmesi sonrası, IŞİD ya kendi almak için geri gelirse korkusu var.
Tel Abyaddan kaçıp Türkiyeye gelenler arasında 10-15 kişilik aileler de var, kocasını ve bebeğini bırakıp tek başına Türkiyeye kaçan kadınlar da. Çoğunun sırtında beyaz çuvallara tıkıştırılmış eşyaları var. Bombalardan kaçarken ellerine geçenleri çuvallara doldurup gelmişler Akçakaleye. Hepsinin akrabaları hala Suriye içinde. Onlardan bazıları da Türkiyeye kaçmak yerine Suriyenin çöl arazisini tercih etmiş.
Çoğu şimdi başka bir ülkede sığınmacı konumunda. Belirsiz bir gelecek onları bekliyor.
Tel Abyaddaki çatışmalar nedeniyle Türkiyeye gelen Suriyelilerden bin tanesi birkaç gün sonra evlerine geri döndü. Toprağımızı, evimizi özledik diyerek... Sorduğunuzda Akrabalarımızla konuştuk, içerisi güvenli dediler. Ancak çoğu bırakın konuşmayı, kameralar tarafından görüntülenmek dahi istemiyor. Çünkü korkuyorlar. Türkiye televizyonuna konuşmak, Suriyede başlarına ne geleceğinin belli olmaması demek onlar için, Bu da aslında Suriyede hangi grubun kontrolü altındaki bölgede yaşarlarsa yaşasınlar, değişmeyen baskı altındaki hayatlarının kanıtı aslında.
Türkiyeye gelenler için şartlar zor. Akrabaları olanlar onların yanına gitti. Olmayanlar civardaki kamplara götürüldü. Kamplarda yaşam standartları yüksek ama nihayetinde evlerini bırakıp çadır kentlerde yaşamak durumundalar.
Bu iki grubun dışında sayıları az da olsa burada ne bir tanıdığı olan ne de kamplara gidebilen Suriyeliler var. Akçakale sınır kapısının hemen yanındaki parkta hayatta kalmaya çalışıyorlar. Biz yanlarına gittiğimizde sadece mahalle sakinlerinin kendilerine verdiği kısıtlı yiyeceklerle 4-5 gündür parkta kaldıklarını söylediler. Ne bir süngerleri var yatacak ne de üzerlerine örtecek battaniyeleri. Yetkililerin kendilerine sadece su yardımı bulunduğunu söylediler.
Parktaki Suriyelilere bir dokunup bin ah işitmek kaçınılmazdı. Sitemlerinden biz gazeteciler de nasibimizi aldık. Buraya gelip devamlı bizi çekiyorsunuz ama bir taneniz bir ekmek bile getirmiyorsunuz diyorlar. Gözlerimin içine bakarak söylüyorlar.
4 yıldır süren savaş deyim yerindeyse Suriyeli sivilleri canından bezdirmiş durumda. İlk söyledikeri şey genelde savaş bitsin oluyor. O parkta özellikle kameramıza konuşmak isteyen 10 yaşındaki Muhammede mikrofon uzattık, dinlerken yüreğim burkuldu.
Tahtaya kalkmış bir öğrenci heyecanıyla, Savaştan kaçtık 3 ay önce. Buraya geldik. Sağolsun Türkiye bizi içeri aldı. Ama ben Tel Abyadda aylardır okula gidemiyorum. IŞİD ilk geldiğinde okula gidebiliyorduk. Ama IŞİD sonra bizim okulumuzu kullanmaya başladı, bizi okuldan çıkardı. Sonra savaştan kaçan başka Suriyeliler o okulda kalmaya başladı. Biz okula gidemedik. Ben evime dönüp okula gitmek istiyorum dedi.
Savaşın ilk günlerinden bu yana aynı hikayelerle dolu Akçakale. Bizlerin günlerce ekranlarda haberleştirğimiz görüntüler Akçakalelilerin normali olmuş durumda. Hem halk hem de yerel yönetim bazında herkes Suriyeden, savaştan kaçanlara elini uzatıyor.
Tel Abyaddan Türkiyeye haziran ayı başında başlayan göç akını tabii ki dünya basınını da sınır kapısına çekti. Birçok ülkenin haber ajansları, televizyonları, gazeteleri hepsi buradaydı.
Sınır hattı Suriyelilerin Türkiyeye geçisi ve Tel Abyadın çatışmasız el değiştirmesi sonrası sakin. Ancak hisler bu noktada karışık. Arap nüfusun yoğun olarak yaşadığı Tel Abyadın Kürtler yani YPG t aradından ele geçirilmiş olması, Türkiye tarafından da Arap kökenliler arasında rahatsızlık yaratıyor. Yıllarca bölgede etkik köken yüzünden akan kan durmayınca, herkesin kafasında eski yaşananlar var.
Nadir de olsa halk ve gazeteciler arasında küçük gerginlikler de yaşanmıyor değil. Ancak bunlar büyük çaplı olmaktan çok iki üç kişilik tepkiler oluyor. Görüntü almaya çalışan gazeteciler, provokasyon yapmakla suçlanabiliyor. Ancak bunlar benim gördüğüm çok küçük olaylar. Akçakalenin tamamını kapsayan bir şey değil.
Tabii bölgede durumdan yararlanıp bu tartışmayı büyütmek isteyenler de yok değil.
Suriyede 4 yıldır savaş birçok kez boyut değiştirdi. Değiştirmeye de devam ediyor. Ancak değişmeyen tek şey, fatura hep sivillere çıkıyor.
