İsveç Kraliyet Bilim Akademisinin Nobel Kimya Ödülüne layık gördüğü Prof. Dr. Aziz Sancar, kendisini Nobele götüren sürecin temel harcının ABDde değil, Türkiyede atıldığını belirtti.
Halen Chapel Hill kasabasındaki Kuzey Carolina Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyokimya ve Biyofizik Bölümünde çalışmalarını sürdüren Sancarın Nobele giden hayat hikyesi oldukça ilginç kesitler taşıyor. Hasar gören DNAnın onarımıyla ilgili mekanizmaları ortaya çıkaran çalışmasıyla bu büyük ödüle layık görülen 69 yaşındaki Sancar, Sağ olsunlar, annem-babam okumaya büyük önem verirdi diyerek ailesini hürmetle anıyor. Bilimsel araştırmalar yapmaya daha İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesindeyken merak saldığını söyleyen ve doktora için 1977de yurtdışına giden Sancara göre, kendisini Nobele götüren sürecin temelleri buna rağmen aslında ABDde değil, Türkiyede atıldı. Sancar, bunu şu sözlerle dile getiriyor:
TEMELİ VEREN TÜRKİYE
Biz genelde memleketimizi tenkit etmeyi severiz. Fakat bizim memlekette çok güzel bir eğitim var. Türkiyede ilkokulumuz, ortaokulumuz, lisemiz, üniversitelerimiz bedavadır. Bana bu imknlar sağlandı. Türkiyede üniversitede okurken, orada gördüğüm eğitim, buradaki üniversitelerin seviyesindeydi. Türkiye bizlere çok güzel eğitim sağlıyor. Bunu Amerikada yapamazsınız. O bakımdan ben bu ödülü memleketime ve Cumhuriyet devrinin başlattığı eğitime borçluyum. Ben buraya geldim başarılı oldum ama bana bu temeli veren Türkiyedeki eğitimdi. Ben buraya 1974te geldim, o geldiğim dönemde Türkiyenin bugünkü imknları yoktu. Fakat Türkiye beni hazırlamıştı. Buraya geldiğimde araştırma yapabilecek düzeydim.
GENÇLER, ÜLKENİZE DÖNÜN
Genç beyinlere hiç yılmamaları tavsiyesinde bulunan Sancar, sözlerini şöyle sürdürdü:
Dış ülkelere gitsinler, oraları görsünler, çalışsınlar fakat benim yaptığımı yapmasınlar. Türkiyeye dönsünler. Ben dönemezdim. Askerliği yaptıktan sonra Dicle Üniversitesinde bir hekimle görüştüm, oradaki imknlara baktım, sadece Dicle Üniversitesinde değil Hacettepede bile, o dönem istediğim araştırmaları yapamazdım. O nedenle dönmedim. Ama şimdi Türkiye çok değişti. Tavsiyem, evet buraya gelin, burayı görün ama sonra Türkiyeye dönün.
TÜRKİYE 10 YILDA AVRUPAYI YAKALAR
Türkİyede çok yetenekli bilim insanları bulunduğuna işaret eden, Avrupa ve Amerikada başka çok başarılı, pırıl pırıl Türk bilim insanları da bulunduğunu belirten Prof. Dr. Aziz Sancar, şöyle konuşuyor: Türkiye devleti bilime büyük yatırım yapıyor. O bakımdan ben ümitliyim. Gelecek 10 yıl içinde sanırım Avrupa düzeyine yakın oluruz. Amerikada Nobel ödülü alabilecek düzeyde araştırmalar yapan insanlarımız var. İnşallah onlar da kazanırlar. Ümitliyim, inşallah başka Nobel ödülleri alanlarımız olur.
KOCAM ABD İÇİN MÜTHİŞ ÖRNEK
SANCARın eşi Gwen Sancar ise, konuya bir göçmenin başarı hikyesi olarak bakıyor. Gwen Sancar, Eşimin başarısı, bu ülkeye gelen göçmenlerin ne yapabileceği, nasıl katkı sunabileceği noktasında müthiş bir örnek. Göçmenlerin ABDde bilime, dünya bilimine katabileceklerini göstermek açısından bu büyük bir olay diye yorumluyor.
TÜRKÜM O KADAR
Kendisine birçok medya kuruluşundan ulaştıklarını ve bundan memnuniyet duyduğunu belirten Sancar, ancak bazı sorulardan ve sosyal medyada kökenine ilişkin yorumlardan rahatsızlık duyduğunu dile getirdi. İngiliz yayın kuruluşu BBCnin aradığını aktaran Sancar, Sordukları ilk soru Arap mısınız, kısmen mi Türksünüz oldu. Arapça ve Kürtçe konuşmuyorum, ben Türküm dedim. Güneydoğulu olunca bundan kaçamıyorsunuz ama kendimi öyle biliyorum, BBCye de söyledim size de öyle söylüyorum diye konuştu.
CUMHURBAŞKANI TEBRİK ETTİ
CUMHURBAŞKANI Recep Tayyip Erdoğan, Prof. Dr. Aziz Sancarı telefonla arayarak tebrik etti. Erdoğan, Sancara bundan sonraki ilmi çalışmalarında da başarılar dilerken, Sancar ise Cumhurbaşkanına nezaketinden dolayı teşekkürlerini sundu.
HOCA SAVURDA ZATEN EFSANE
Prof. Dr. Aziz Sancarın Nobel Kimya Ödülünü kazanması memleketi, Mardinin Savur ilçesinde büyük mutlulukla karşılandı. Savurlular şimdi gurur kaynağımız dedikleri Sancarı bağırlarına basmak için ağırlamayı bekliyor.
Mardinin Savur ilçesi bayram yeri gibi. Prof. Dr. Aziz Sancarın 2015 Nobel Kimya Ödülünü konuşuyor herkes; evde, çarşıda, kahvede. Tüm ilçe diyor ki, Evladımız, kardeşimiz, arkadaşımızdır. Toprağımızın insanı, gurur kaynağımızdır. Aziz Sancarı bağırlarına basmak için Savura bekliyorlar. Nobel alması hiçbirini şaşırtmamış. Ta, 40 yıl önce ilk görev yeri Savura bağlı Sürgücü Bucağı Sağlık Ocağında çalışırken efsane olmuş. Malzeme yetersizliğine rağmen yaptığı ameliyatlarla çok hayat kurtarmış.
KİTAPLARI ODASINDA
Aziz Sancarın doğup büyüdüğü evdeyiz. Kuzeni HDP Mardin Milletvekili Prof. Dr. Mithat Sancar, adını Aziz Sancarın babasından alan yeğeni Abdülgani ve eşi Mehtap Sancar, kuzeni Emine Sancar ile çocukluk arkadaşları Nezir Yavuz, Muhsin Ayaz, komşusu Hamide Erol bizi sevinçle karşılıyorlar. Mardin taşından yapılmış evi, Aziz Sancarın babası Abdülgani Bey yapmış. Doğduğu ve ders çalıştığı odada ders kitapları duruyor. Hepsi, Gurur duyuyoruz. Kürt, Türk, Arap fark etmez deyince Abdülgani Sancar, duvardaki bayrağı işaret edip Biz Türküz, anadilimiz Arapça diyor.
Mithat Sancar, konuşuyor: Savurda Kürt-Arap ayrımı yoktur, Bajari-Gundi yani şehirli-köylü ayrımı vardır. Araplara Bajari denir. Ailemiz gibi Aziz Bey de Bajari yani şehirlidir. Araplar da Kürtlere Gundi yani köylü der.
Aziz Sancarın etnik kimliğinin araştırılıp tartışılmasını ayıplıyor. Aziz Bey duysa çok üzülür. Anadili Arapça olsa da toprağımızın insanı demek doğru olur. Zaten göç nedeniyle köylü-şehirli ayırımı da ortadan kalktı.
GWEN, GÜVEN YENGE OLMUŞ
Orta yaş üstündeki Savurlular, Aziz Sancarın ortaokul ve lise yıllarından itibaren ne kadar çalışkan olduğunu anlatıyorlar. Bir kısmı, O kadar çok ders çalışıp kitap okurdu ki gençliğini yaşayamadı diyor. Savurspordan arkadaşı Edip Özsoy, Hakiki kaleciydi. Pehlivan gibiydi. Televizyonda gördüm, yaşlanmıştı. Kuzeni Emine Sancar ise Güven Yenge (Aziz Sancarın ABDli eşi Gweni kastediyor) bir gelişinde bize anlatmıştı. İlim, fen için çocuk istememiş. Bu yüzden çocukları olmamış.
ÇALIŞKANA DOLAR FONU
Savurlular, gururla diyorlar ki, Sancar, ünlü bir bilim adamı olsa da asla unutmadı halkını. Aslını inkr etmedi. Savur Lisesinde çalışkan öğrencilere dolar üzerinden fon ayırdığını söylüyorlar.
Komşusu Hamide Erol: Aziz Beyin adını duyunca heyecanlanmamak mümkün mü? Ben dhil yüzlerce Savurluyu evinde tedavi etti, derdine derman oldu.
AZİZ HEP ÇALIŞTI
ARKADAŞLARINDAN Muhsin Ayaz anlatıyor: Gençliğimizde biz eğlenirken Aziz uyku nedir bilmeden ders çalıştı. İstediği fakülteyi seçecek derecesi varken tıp tercih etti. Şimdi gurur duyuyoruz ama keşke Türkiye yetiştirdiği bu beyne sahip çıksaydı, ABD almasaydı. Neden aynı imknlar Türkiyede yok? Neyse ki bütün insanlığın derdi kansere karşı buluş yaptı. Bundan daha büyük hizmet, gurur ne olabilir?
DEVLETE HER KADEMEDE HİZMET ETTİLER
Aziz Sancarın amcası, 1937de Savur Belediye Başkanlığı da yapan Şevket Sancar, 1932de genç Türkiye Cumhuriyeti zamanı, Almanyadan Savur Tayyaresi olarak bilinen savaş uçağı Yunkerslerden bir tane satın alıp THKya bağışlayanlar arasında.
Sancarın babası Abdülgani Sancar çiftçi. Annesi Meryem Sancar, ev kadını. 8 öz, üç üvey kardeş. Aziz Sancar, kardeşlerin 7ncisi.
En büyük ağabeyi Kenan Sancar, 1985te Diyarbakır Jandarma Bölge Komutanı, emekli tuğgeneral. Kurmay olmadığı halde Tuğgeneral olan ender albaylardan.
Ağabeyi Tahir Sancar, emekli Yarbay. Küçük kardeşi Hasan Sancar, makine mühendisi.
Ablaları Yıldız, Edibe, Seyran Sancar ev kadınları.
Ağabeyi Orhan Sancar, emekli işçi.
AZİZ YAKINDA KANSERE DE ÇARE BULUR
MARDİNLİ Prof. Dr. Aziz Sancarın Nobel Ödülünü alması, İzmirin Seferihisar İlçesinde yaşayan ağabeyi emekli Tuğgeneral Kenan Sancara da büyük sevinç yaşattı.Kenan Sancar (83) şunları anlattı:
Ben subay olduktan sonra Azizi Ankaraya yanıma aldım. İlkokul üçüncü sınıftan itibaren yanımda okudu. Ortaokul ve lise eğitimini tekrar Savurda yaptı. Böyle bir başarı elde edeceği zaten belliydi. Cerrahpaşa Tıp Fakültesini dereceyle bitirdikten sonra Mardine döndü. Savurun köyünde iki yıl sağlık ocağında doktorluk yaptı. Burada hasta köylüler için Kürtçe öğrendi.
ÖNCE REDDETTİ
Yaklaşık iki yıl Mardin Savurda kaldıktan sonra TÜBİTAKın bursuyla kardeşinin ABDye gittiğini anlatan Kenan Sancar, kardeşinin en son bir ay önce eşiyle Seferihisara yanına geldiğini de anlatan Kenan Sancar, o günkü sohbetlerini de şöyle anlattı:
Bilim çalışmalarıyla ilgili fazla bir konuşma da yapmadı. Sadece isminin Nobel için geçtiğini söyledi. Bu kadar önemli bir olayı, bakalım ne olacak sözleriyle, geçiştirdi. Kansere karşı bilimsel araştırmalarını sorunca, Bir bomba patlatabiliriz dedi. Onunla gurur duyuyorum. Kanser tedavisi için de kendisinden bir başarı bekliyorum. Aziz kısa zamanda ona da bir çare bulacaktır. Bizim için onun başarılı olması, özel bir durum değil çünkü kendisi dünyadaki üç önemli isimden birisidir.
DHA
