2 ay ve daha fazla süreye ilişkin prim borcubulunan 1.3 milyon Bağ-Kurluyu ilgilendiren ve cumartesi günü TBMMde kabul edilen torba yasa Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğanın onayının ardından Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girecek. Uygulamanın nasıl olacağına ilişkin okurlardan gelen soruları yanıtladık.

-1985 yılında Bağ-Kurlu olarak çalışmaya başladım. 2008 yılına kadar primimi düzenli ödedim. 2008de işlerim bozulunca o tarihten sonra ödeyemedim. 2011de ise dükkânımı kapatıp işçi olarak çalışmaya başladım. Borcum dondurulunca Bağ-Kurlu olarak mı SSKlı olarak mı emekli olurum?

1 Ekim 2008den önce işe başlayanların hangi statüde emekli olacağı son 7 yıl içerisinde çalıştığı statüye bağlı. 7 yıldaki 2520 günlük prim süresinin en az 1261 gününde SSKlı olarak çalışanlar, SSK statüsünde emekli olabiliyorlar. Bu süreyi doldurduğunuz için SSK statüsünde emekli olabilirsiniz.

-Geçen yıl çıkarılan yasadan yararlanıp Bağ-Kur borcumu yapılandırdım ama ödeyemiyorum. Zaten prim günü de lazım değil. Borçlarımı dondurma hakkım var mı?

Borcunu yapılandıranlar Bağ- Kur prim borçlarını dondurma hakkından yararlanabilecek. Eğer borçlar dondurulduktan sonra kalan prim günleri emekli olmanıza yeterliyse ve diğer koşulları da sağlıyorsanız yasa yürürlüğe girdikten sonra hemen emeklilik dilekçesi verip aylığınızı bağlatabilirsiniz.

12 AYDAN AZ BORÇLAR YAPILANDIRILAMAYACAK

-30 aylık borcumu yapılandırıp ilk taksitimi de ödedim. Bundan vazgeçip borcumu dondurursam ilk taksiti geri alabilir miyim?

Yasaya göre, dondurulmuş olan borçları ileride ödemek için başvuru yapıldığında, bir kısmı ödenip tamamı ödenemediği takdirde, eksik ödenmiş kısım ‘faizsiz olarak iade edilecek. Yasada yapılandırma kapsamında ödenen paraların nasıl iade edileceği ayrıca düzenlenmedi. Fakat bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirleme konusunda SGKya yetki verildi. SGKnın bu konuda bir düzenleme yapması bekleniyor.

-20 yıl önce Bağ-Kurlu çalışmamdan dolayı 4 aylık prim borcum bulunuyor. Bu borcu da dondurabilir miyim?

Yasa, “12 ay ve daha fazla süreye ilişkin” borçlar için dondurma olanağı sağlıyor. Bu nedenle 4 aylık borcunuz için dondurma hakkından yararlanamazsınız.

-8 senelik Bağ-Kur prim borcum bulunuyor. Bu 8 senelik borç af mı olacak, yoksa sadece faizi mi silinecek?

Yasadan yararlanmak istediğiniz takdirde 8 senelik prim borcunuz ve sigortalılık süreniz dondurulacak. Dolayısıyla o sürelerde hiç çalışmamış sayılacaksınız. Bu süreler emekliliğinizde de dikkate alınmayacak.

TARIMDA ÇALIŞAN BAĞ-KURLU YARARLANABİLİR

Prim borçlarını dondurma hakkından kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar (esnaf) ile tarımda kendi adına ve hesabına bağımsız çalışmakta olan Bağ-Kurlular da yararlanabilecek.

DAHA AZI YETSE BİLE TÜM BORCUİHYA GEREKECEK

Eğer sigortalı ileride ekonomik durumunu düzeltirse, prim borçlarını ödeyerek sigortalılık süresini ihya edebilecek, yani canlandırabilecek. Borçlu sürelerin prim tutarları brüt asgari ücret ile bunun 6.5 katı (1201.5 TL ile 7 bin 809.75 TL) arasında değişen tutarlarda olmak üzere sigortalının kendisi tarafından belirlenecek. Belirlenecek tutarın yüzde 32.5i oranında aylık prim ödenecek. Örneğin 36 ay prim borcu bulunan bir kişi bu sürenin primini asgari ücret üzerinden ödemek isterse aylık 390.5 liradan 14 bin lira prim ödemesi gerekecek. Oysa aynı kişi 3 yıllık prim borcunu yapılandırdığında gecikme cezası silinmesine karşın geriye dönük 3 yıllık enflasyon farkı hesaplanarak eklenecek. Dolayısıyla daha üzerinde bir rakam çıkması söz konusu olacak. Geçen yıl çıkartılan torba yasadan yararlanarak borçlarını yeniden yapılandıranların gecikme cezaları silindi. Ama onun yerine anaparaya enflasyon farkı eklendi. Bu şekilde yeniden yapılandırılan borçları üç yılda ödeme olanağı sağlandı. Bağ-Kur borçlarını dondurma olanağı sağlayan düzenleme ise dondurmanın yanı sıra isteyen kişilere de geçmiş borçlarını faizsiz olarak ödeme fırsatı veriyor.

3 AYDA ÖDEME GÜCÜ OLANLARA YARAR

Ancak bunda ödemenin üç ay içinde yapılması gerekiyor. Nakit ödeme gücü bulunan Bağ- Kurluların yapılandırma yerine yeni yasadan yararlanarak ihya yolunu tercih etmesi önemli bir avantaj sağlayacak. Ayrıca yasaya göre, örneğin, 8 yıllık sigortalılık süresi dondurulan bir Bağ-Kurlunun emeklilik için sadece 3 yıllık prim yeterli olsa bile canlandırabilmek için 8 yılın tamamını ödemesi gerekecek.

1 MAYIS YENİ BİR BAŞLANGIÇ BORCUNU DONDURAN GEÇ EMEKLİ OLACAK

Yasaya göre, prim borcu dondurulan kişiler halen Bağ-Kurlu olarak çalışmaya devam ediyorlarsa, yasanın Resmi Gazetede yayımını izleyen ay başından itibaren sigortalılıkları yeniden başlatılacak. Cumhurbaşkanının incelemesi için 15 günlük süre bulunan yasanın bu ay içerisinde Resmi Gazetede yayımlanması bekleniyor. Dolayısıyla, borcu dondurulup da halen Bağ-Kurlu olanlar 1 Mayıs 2015 tarihinden itibaren yeni bir sayfa açacaklar. Bu tarihten sonra doğacak borçlarını aksatmamaları gerekiyor.

BAĞ-KURA DEVAM EDENLER İÇİN

Prim borcu dondurulan Bağ-Kurluların, bu sürelere ilişkin sigortalılıkları da dondurulacak. Dolayısıyla bu süreler emeklilik hesabında dikkate alınmayacak. Bu da, örneğin üç yıllık prim borcunu donduran Bağ-Kurlunun üç yıl daha geç emekli olacağı anlamına geliyor.

Bağ-Kurlu ölünce ailesi emekli aylığı bağlatabilir

Prim borcu nedeniyle emekli olamadan yaşamını yitiren Bağ-Kurluların eş ya da çocukları gibi hak sahipleri de bu yasa hükmünden yararlanarak emekli aylığı bağlatabilecekler.

Daha önce dondurulan borçlar da kapsamda

Daha önce de çeşitli yasalarla borçlar ve sigortalılık süreleri dondurulmuştu. Bu yasayla, daha önce dondurulmuş sigorta süreleri bugünkü asgari ücret üzerinden prim ödenip canlandırılabilecek.

Kaynak : Habertürk