Çukurova Üniversitesi (ÇÜ) Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hatıra Taşkın, kültürü yapılan mantarların yanında doğadan toplanarak tüketilen ve satılan mantarların da büyük öneme sahip olduğunu belirtti. Ülkemizde, kuzugöbeği ve sedir mantarının ticari açıdan özellikle ön plana çıktığını söyleyen Doç. Dr. Taşkın, ülkemiz doğasının her iki mantar türü içinde oldukça zengin olduğunu söyledi.
Kuzugöbeği mantarının tüm dünyada özellikle Avrupa ülkelerinde aroması nedeniyle beğenilerek tüketilen mantarların başında geldiğini vurgulayan Doç. Dr. Hatıra Taşkın, Avrupanın seçkin restoranlarında kuzugöbeği mantarına olan talebin artması ile her sene ticari öneminin daha da yükselişe geçtiğini söyledi.
Çin, Pakistan, Hindistan ve Türkiyenin kuzugöbeği mantarı yönünden zengin ülkeler olduğunun altını çizen Doç. Dr. Taşkın açıklamasına şöyle devam etti:
Bu ülkelerden Avrupa ülkelerine ihracat yapılıyor. Türkiyenin coğrafik konumu gereği Avrupa ülkelerine olan yakınlığı Türkiye açısından büyük bir avantaj teşkil ediyor. Ülkemizde toplayıcılardan, yaş kuzugöbeği mantarının 1 kilogramının 40-80 TL arasında değişen fiyatlardan, 1 kilo kuru kuzugöbeği mantarının ise 200-300 TL arasında değişen fiyatlardan alındığı biliniyor. Ancak aracı firmalardan yurt dışına ne kadara satıldığı ile ilgili bilgiler açık değil.
SEDİR MANTARI JAPONYAYA İHRAÇ EDİLİYOR
Sedir mantarının ise Akdeniz Bölgesi, özellikle de Toros Dağlarında yayılış gösterdiğini belirten Doç. Dr. Taşkın, bu mantarın ticari değerinin ise son derece yüksek olduğunu açıkladı. İç piyasada tüketildiği gibi yurt dışına özellikle Japonyaya ihracatının yapıldığını belirten Doç. Dr. Hatıra Taşkın şunları kaydetti:
Tricholoma cinsi mantarların bazı türlerini Japon halkı yoğun bir şekilde tüketmekte, hatta bu mantarın Japon halkı için dini bir değerinin olduğu bile biliniyor. Sedir mantarının ekolojik istekleri; 25 yaşından büyük sedir ormanlarında, iyi drenajlı, kumlu fertil olmayan topraklarda, Ekim-Kasım aylarında, Akdeniz iklim tipinde, 1400-1700 metre yükseltilerde, sedir ağaçları ile ortak yaşam olarak tanımlanmıştır. Bu mantar ülkemizden Japonyaya ihraç edilmekte ve 1 kilo yaş sedir mantarı 40-50 TL arasında aracı firmalara satılıyor. Aynı şekilde firmalardan Japonyaya ne kadara satıldığı ile ilgili bilgiler açık değildir.
YANLIÅž TOPLAMALAR MANTAR YETÄ°ÅžMESÄ°NE ENGEL
Doğada bulunan, kültürü yapılamayan ve ticari değeri olan mantarların doğal yetiştikleri ortamlarda korunması çalışmalarının birçok ülkede yaygın şekilde uygulandığını hatırlatan Doç. Dr. Hatıra Taşkın, ülkemizde bu konuda gerekli hassasiyetin gösterilmediğini söyledi. Hem kuzugöbeği mantarı hem de sedir mantarı toplayıcılarının yanlış toplamaları sonucu, her geçen yıl mantar çıkışının azaldığını belirten Doç. Dr. Taşkın toplayıcıların yaptığı yanlışları ise şu şekilde sıraladı:
Sedir mantarı için toplayıcıların hataları, henüz toplama ölçülerinde olmayan yani küçük mantarları toplamaları, mantarları ocaklarından sopa gibi aletler kullanarak çıkarmaları ve yuvalarını tahrip etmeleri, açtıkları ocakları tekrar kapatmayarak aynı ocakta çıkacak mantarlara engel olmaları, topladıkları mantarları poşetlere yerleştirerek pazarlama kalitelerinde kayıplara neden olmaları olarak sıralanabilir. Kuzugöbeği mantarındaki hatalar ise, mantarın elle çekilerek toplanması, çok küçük hasat boyutunda olmayan mantarların da toplanması, yine toplanan mantarların poşetlere yerleştirilmesi ve spor yayarak çoğalma için toplama bölgesinde hiç mantar bırakılmaması sayılabilir. Toplayıcıların yaptığı bu hatalar; kendi gelirlerinin azalması, ülke ekonomisinde kayıplar ve ülkemiz genetik kaynaklarında azalmalarla sonuçlanmaktadır. Bu nedenle bölge doğru mantar toplama konusunda uygulamalı eğitimlerle bilinçlendirilmeli ve yanlış toplamalar konusunda engelleyici bazı düzenlemelere gidilmelidir.
Ä°HA
