27 Mayıs darbesinin 55. yıl dönümünde Türkiye, Adnan Menderes ve arkadaşlarını belki de onları idama götüren Yeni Türkiye hayallerinin gerçekleşmesiyle anıyor. Artık her mahalleden 2 milyonerin çıktığı Türkiyede, otomobil ve beyaz eşya sahibi olmak, uçağa binmek, yurt dışı tatiline gitmek lüks değil.

Türk Silahlı Kuvvetlerinin 27 Mayıs 1960ta ‘baskı rejimi ve ‘kardeş kavgası gibi gerekçelerle darbe yaparak Menderes hükümetini düşürmesinin üzerinden tam 55 yıl geçti. O tarihlerde darbe ve idam cezaları için her 27 Mayısta ‘Demokrasi Bayramı kutlanırdı ama bugün Türkiye, bir dönem cuntayla başbakanını asmış olmanın utancını yaşıyor. Başbakan Adnan Menderes ve arkadaşları o tarihte cuntanın trajikomik bir mahkeme kararıyla asıldı ama Türkiye yıllar sonra açtığı havalimanı ve yeni üniversitelere Menderes adını vererek hatırasını yaşattı.

Dünya Bankasına rest

‘Karne günlerinden geçmiş olan Türkiyede 40lı yılların sonunda, Demokrat Parti ve Adnan Menderesin “Her mahalleden bir milyoner çıkaracağım” vaadi, o günlerde büyük yankı buluyordu. Gerçekleşmesi imkansız bir rüya gibi lanse ediliyordu. Menderes ve arkadaşlarının ‘size refah getireceğiz vaadi, bu yüzden halkta büyük umut yaratıyordu. Belki de Menderes ve arkadaşlarını idama götüren süreçte, bürokrasinin değil halkın isteklerine göre hareket eden, milli bir  ‘Yeni Türkiye hayaliydi. Menderesin ne kadar milli olduğuna,  dünyaya yön vermeye çalışan IMF ve Dünya Bankası ile olan ilişkilerinden bir örnek: 1952 yılında Türkiye Seyhan projesi için kredi anlaşması yapmış ancak Dünya Bankası ‘ülkedeki enflasyonist baskılar gerekçesiyle Türkiyeyi izlemeye almıştı. 1954 yılında Dünya Bankası temsilcisi Lieftinck, Menderese mektup yazarak ekonomiye dair karamsar tablo çizip bir de bakanları şikayet etmişti. Mektubu okuyan Menderesin ilk işi, Dünya Bankası temsilcisi Lieftincki Türkiyeden kovmak oldu. Kovulma olayı, 21 Mart 1954 tarihli New York Timesın ilk sayfasına da taşındı. Tarihinde ilk defa bir temsilcisi kovulan Dünya Bankasının bu durumda Türkiyeye yanıtı ancak şu olabilmişti: “Bizim üyelerimiz milletlerdir. Cumhurbaşkanları, Başbakanlar değil. Üye memleketlerle de kavgamız olmaz.” 8HABER MERKEZİ

ARTIK HER MAHALLEDE İKİ MİLYONER VAR

27 Mayısın etkilerinin silinmesi ve Menderesin hayal ettiği, refah içinde yaşanılan modern ülke hayalini Türkiye ancak 2000li yıllardan sonra gerçekleştirebildi. Türkiyede, 2014 sonu itibariyle bankalarda bir milyon liranın üzerinde mevduat bulunan hesap sayısı 77 bini aştı. Mahalli idareler reformu ile mahalle sayısı 31 bine ulaşan Türkiyede artık her mahallede en az iki milyoner var. Türkiyenin milyoner sayısı, 37 bin nüfuslu Monacoyu geçti.

MKE, TPAO DMO ve SEKA Onun eseri

Cumhuriyetin ilk dönemlerinde izlenen devletçi, korumacı ve kendi kendine yeten politikalardan vazgeçen Menderes, özel sektör ağırlıklı bir kalkınma modeline geçtirmişti. Ama bir yandan özel sektörü geliştirirken diğer yandan sanayileşme için 1950de Makine Kimya Endüstrisi Kurumu, 1952de Et ve Balık Kurumu, 1954te Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) ve Devlet Malzeme Ofisi (DMO), 1955te SEKA ve Demir-Çelik işletmesi, 1957de Türkiye Kömür İşletmeleri kurulmuş ve TÜPRAŞın temeli atılmıştı.

Türkiyenin lüks kavramı değişti

Yakın  tarihe kadar Yeşilçam filmlerinin vazgeçilmez görüntülerinden biri, Yeşilköy Havalimanından uçağa binerek tatil için Avrupaya giden zengin Türklerin hayatını anlatan sahnelerdi. Ama artık uçağa binmek de yurt dışı tatile gitmek de ‘Zengin işi olmaktan çıktı. Türkiyede 2002de toplam otomobil sayısı 4.6 milyonken bugün 10 milyonu aştı. 2002 yılında toplam 91 bin otomobil satılırken, 2014te 600 bine yaklaştı ve bunların içindeki lüks otomobil sayısı 75 bini aştı. 2014de Türkiye yollarında yaklaşık 600 bin lüks otomobil dolaşıyordu.