Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Sputnike verdiği röportajda Suriyedeki çözüm süreci ile Astana formatı çerçevesinde Rusya ın Türkiye ve İran ile yaptığı işbirliği konularında değerlendirmelerde bulundu.

Astana çalışmalarının artık oturmuş ve başarılı bir format olduğuna dikkat çeken Lavrov, sözlerini şöyle sürdürdü:

Astana formatı çerçevesinde Türkiye ve Ä°ranla iÅŸbirliÄŸi yapıyoruz. Astana çalışmaları, BirleÅŸmiÅŸ Milletler Güvenlik Konseyi in (BMGK) Suriye çözümüne iliÅŸkin kararlarına ve özellikle de 2254 sayılı karara dayanan, oturmuÅŸ, baÅŸarılı ve uluslararası hukuk açısından da doÄŸrulanmış bir etkileÅŸim mekanizması. Etkili oluÅŸunun temelinde, Suriye hükümeti ile silahlı muhalefet heyetlerinin mutabık kaldığı anlaÅŸmalar var. Biz, Ä°ranlı ve Türk partnerlerimizle birlikte öncelikle anlaÅŸmaların saÄŸlanmasına katkıda bulunuyoruz, ikinci olarak ta uygulanmaları hususunda garantör oluyoruz. ‘Garantör ülkeler ifadesi de buradan geliyor.

Garantör ülkelerin bu çalışmalarının en önemli sonuçlarından bir tanesine deÄŸinen Lavrov, Suriye in geleceÄŸini Suriyeliler tarafından, uluslararası yardımla birlikte bildikleri ve uyguladıkları siyasi süreç çerçevesinde belirlenmesi gerektiÄŸi yönündeki tez de böylelikle gerçekleÅŸmiÅŸ oluyor. Bu yaklaşımın bir örneÄŸi, ilk gerçek kapsayıcı bir forum olan, Suriyedeki siyasi çözüm sürecine dinamik katan, Cenevre sürecini durgunluktan çıkarıp anayasa ‘dosyası üzerinde çalışmalara ivme kazandıran Ocak 2018de düzenlenen Suriye Ulusal Diyalog Kongresidir. Kongrenin eÅŸ organizatörlerinin Astanadaki ‘garantörler olduÄŸunu hatırlatırım. Kısa bir süre önce Rusya, Türkiye ve Ä°ran arabuluculuÄŸu ile Suriye hükümeti ile muhalefet arasında mutabık kalınan anayasa komitesi aday listesini BM temsilcilerine ilettik diye konuÅŸtu.

Rus diplomat ayrıca Türk askerlerinin İdlibdeki varlığı konusunda da Suriye hükümeti ile mutabakat sağlandığına dikkat çekti.

Lavrov, 17 Eylülde Soçide imzalanan Mutabakat belgesinde yer alan İdlib hakkındaki Rus-Türk anlaşmalarına varılması, Suriye in o bölgesinde gerilimi azaltma bölgesinin kurulması ve onun içine Türk, dışına da Rus ve İran gözetim noktalarının kurulması konusunda Astana süreci çerçevesinde kabul edilen önceki kararlar sayesinde mümkün oldu. Böylelikle Türk askerlerinin Suriye in o bölgesindeki varlığı konusunda, Soçi Mutabakatı ı takdirle karşılayan Suriye hükümetiyle mutabakat sağlanmış durumda. Astana formatının üçüncü garantörü olan İran da ona destek verdi ifadelerini kullandı.

Diğer yandan ABD in Suriye topraklarında bulunması için herhangi bir hukuki dayanak olmadığını söyleyen Lavrov, şöyle devam etti:

Aksine, ABD in Fıratın doÄŸusunda ve Tanf aki yasal olmayan üslerinin etrafındaki 55 kilometrelik ‘güvenlik bölgesinde askeri varlık göstermesinin herhangi bir uluslararası hukuki dayanağı yok. Washingtonun, üyelerine kendilerini savunma hakkı tanıyan BM Tüzüğü ün 51. Maddesine atıfta bulunması hukuki açıdan kesinlikle geçersiz. Suriyede IŞİD bozguna uÄŸratıldı, ABD ise kuvvetlerini geri çekmiyor. Aslına bakılırsa ülke topraklarının yüzde 30unun ABD tarafından iÅŸgali söz konusu. ABD in yardımıyla bu bölgelerde merkezi yönetime itaat etmeyen özyönetim makamları oluÅŸturuluyor ve bu, ülkedeki askeri ve siyasi durumda istikrarsızlaÅŸmaya neden oluyor, çözüm sürecini yavaÅŸlatıyor.

Rus Hava-Uzay Kuvvetleri in Suriye topraklarındaki varlıklarının ise yasal olduÄŸunu vurgulayan bakan, Rus Hava-Uzay Kuvvetleri in Suriyedeki hukuki statüsü ise tamamen farklı. Bizim askerlerimiz, meÅŸru yönetimin daveti üzerine, uluslararası hukuka tamamen uygun olarak orada bulunuyor. Bu arada, 4 gerilimi azaltma bölgesinden 3ünün (DoÄŸu Guta, Humus, Güney Bölge) öncelikle Rus askeri müzakerecilerinin ‘sahadaki komutanlarla doÄŸrudan gerçekleÅŸtirdikleri çalışmalar sayesinde boÅŸaltıldığını da hatırlatırım dedi ve şöyle devam etti:

ABD in Suriye topraklarındaki yasadışı silahlı varlığı sorununu çözmek kolay olmayacak. Washington, bu ilkelerin BMGK ın ana kararlarında belirlenmiÅŸ olmasına raÄŸmen, sürekli olarak Suriye in egemenliÄŸini, bağımsızlığını, halk ve toprak birliÄŸini bozan yeni ÅŸartlar koÅŸuyor. ABD BaÅŸkanı Donald Trumpın duyurduÄŸu Suriyeden ‘çıkışın ne ÅŸekilde sonuçlanacağını göreceÄŸiz.